Distopyan ve Ütopik; Modern Sanatta Postmodern Tasvirler 2

Bunu Paylaşın

Geçtiğimiz sonbaharda başlattığımız bir başka serimize devam ediyoruz bugün. Ve bugün aslında belki de ilk dosya olarak yapmamız gereken bir dosya ile karşınızdayız; belki de bugünkü bilim kurgu ve uzay ilişkisinin görsel standardını belirleyen 2001: A Space Odyssey/2001: Uzay Yolu Macerası.

Efsane yönetmen Stanley Kubrick‘in, yine bir bilim kurgu edebiyatı -ve aslında bilim insanı- efsanesi olan Arthur C.Clarke‘ın aynı adlı novellasını beyazperdeye uyarladığı 1968 yılı yapım, gerçekten de değindiği konular ve özellikle uzay/zaman bazlı yücelik hissi ile sadece bilim kurgu sinemasının değil tüm sinema tarihinin de mihenk taşı başlıklarından biri oldu.

Şimdi dilerseniz galerimize geçelim. İlk görselimiz Ay’dan geliyor. Ay üssüne dair son derece “zamanın ötesi” bir tasvir.

İstasyonda geleceğin insanı ve steril ortamları. Kubrick’in trademark özelliklerinden biri.

Ve derin bir yabancılık içeren monolith alanı.

Senaryoda da görev alan “bilim insanı” Arthur C.Clarke’ın santrifüj esaslı uzay gemisi.

Peki santrfüj nedir, ne işe yarar? Geminin içinden son derece stilize bir tasvir bunu size anlatabilir. Tepsiye özellikle dikkat edin…

Jüpiter görevinde astronot Dave Bowman da aynı şartlarda ve derin uyku podlarının eşliğinde spor yapıyor.

Ama bu sefer gemi farklı, HAL’in hakimiyetini ilan ettiği sahne ile yukarıdaki enstantanenin evi var sırada.

Büyük geminin ruhu ve hatta kendisi HAL 9000, yani Heuristically Programmed ALgorithmi Computer/Kendi Kendine Programlanan Algoritmik Bilgisayar. Yani yapay zeka.

Ancak HAL’in karşısındaki Dr.Bowman’ın iç mekanını göstermemek olmaz.

Zafer, Dr.Bowman’ın olurken, izleyici daha çok HAL’in son anlarında bahsettiği, yapay zekanın yaşamının değerine takılıyor.

Buraya kadar yapay zeka ve gizem ağırlıklı filmin bu noktadan sonra girdiği yol gizemin çözülmesi ve zaman/mekansal olarak bahsi geçen yüceliğe evriliyor. Monolith’e yolculuk.

Filmde daha gizemli ve yabancı geçilen, kitapta ise zaman ve mekanın birliğinde bir uzay oteli olarak açıkça açıklanan oda. Tıpkı uzay istasyonundaki gibi Mondrian tablosunu andıran ve Kubrick’in sanat eserleri, tarihi ve ekolleri ile kompozisyonu tamamlaması olarak tanımlanabilecek ikinci trademark özelliği ile karşınızda.

Murat Barış Sarı

Merhaba, ben Murat B.Sarı. Eğer sitemizi ilk döneminde takip ettiyseniz beni “Yarıaydın” olarak hatırlayabilirsiniz. Aslında bu rumuz hakkımda oldukça açıklayıcı denilebilir. Yani şu evrendeki bilginin ne kadarına hakim olabilir ki insan? Günümüz dünyasında “T” insan olmak makbul ve ben uzmanlığımın sanata dair herşey hakkında olmasını yeğliyorum. Umarım bunu birlikte başarırız. Yeni maceralarda görüşmek dileğiyle…