Komplo teorilerini neden seviyoruz?

En bilinen komplo teorilerinden biri de aslında ABD’nin Ay’a hiç çıkmamış olduğu iddiasıdır.

Dünyanın her yerinde uzaylılarla, zengin ailelerle, masonlarla ilgili komplo teorileri vardır. Kimileri Elvis’in asla ölmediğini, kimileri ABD’nin Ay’a asla gitmediğin iddia ediyor.

Mesela hiç yol çalışmalarının bizi daha fazla benzin kullanmak ve böylece “yeni dünya düzenini” finanse etmek için hükümetin düzenlediği bir komplo olduğuna sizi ikna etmeye kararlı bir yabancıyla karşı karşıya kaldınız mı?

Bazı insanlar bu komplo teorilerine gerçekten inanıyor.

Peki, bazılarımızın Ay’a inişin sahte olduğuna inanmasına neden olan nörolojik bir sebep var mı?

Bu, Pareidolia’dan kaynaklanıyor. Yani insan beyninin rastgele bir görüntü, ses ve olgu topluluğundaki örüntüleri deşifre etme ihtiyacından…

ABD’deki yasaklı 51. bölge, uzaylıların bulunduğu iddiasıyla çalkalanır.

Hepsi bu fenomene bağlı.

Peki beyin neden kalıplar arar?

İnsan evrimimizin bir parçası olarak baharın geldiğini gösteren eriyen kar veya bölgemizde aniden ortaya çıkan rakip bir kabile gibi çevresel faktörleri tanımak için programlandık.

Bu, dünyayı anlamamıza yardımcı olur ve ani, bilinmeyen tehditlerden bizi korur.

Beynimiz rastgele olayları yorumlar ve hepsini birarada tutan bir bağ aramaya çalışır.

Zihnimiz için, bir dizi bağlantısız olaydan çok bir komplo teorisi daha tercih edilebilir ve daha anlaşılırdır.

Güvenlik

Endişeli zamanlarda yaşıyoruz.

İnternetin gelişimi, artık sürekli olarak bilgiye ulaşabilmemizi (veya bilgi bombardımanına maruz kalabilmemizi) sağlıyor.

Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine göre (insanların hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu unsurları sıralar), gıda ve barınmadan sonra en önemli ihtiyacımız güvenliktir.

Ve güvenliğimiz çoğunlukla bilinmeyenler tarafından tehlikeye atılır.

Modern zamanların yarattığı güçsüzlük ve bilinmeyene karşı duyulan korku, beynimizin cevaplar üretip rahatlık sağlamasına neden olur.

Bilinmeyen, görünmeyen bir tehdidi hesaplayamayız, ancak diğer bireyleri tehlike olarak algılamak için evrimleşmişizdir.

Bu nedenle zihnimiz, görünmeyen bir grup insanın belirli, kötü bir amaç için tüm bu kötü şeyleri yaptığını kararlaştırır.

Bu, “bunlar sadece rastgele olaylar” düşüncesinden daha rahatlatıcı ve güven verici bir kavramdır.

Arthur Askey’nin (İngiliz komedyen) CIA tarafından öldürüldüğü ve aynı zamanda Arthur Askey’in hala hayatta ve bir pansiyon işletiyor olduğu gibi tamamen çelişkili unsurları bile memnuniyetle kabul ederiz.

Komplo teorilerini üst üste ekleyerek beynimiz rasyonalizasyonumuzu pekiştirir.

Topluluk

İnsanlar bir sürüden türemiştir.

Her zaman gruplar, kabileler, topluluklar içinde yaşamış, kitap kulüplerine, futbol takımlarına ve benzeri gruplara ait olmuşuzdur.

Belirli bir şeye inanan bir “çete”nin parçası olmak, topluluk ve aidiyet duygusu sağlar.

Ayrıca, herhangi bir toplulukta hiyerarşi kurma konusundaki insani, psikolojik ihtiyacımızı da karşılar.

Ne kadar tuhaf ve mantıksız olursa olsun, aynı inançlara sahip olanlara yönelmek, özel bir kulübün parçası olduğumuzu hissetmemize yardımcı olur.

Sosyal hayvanlar olarak, bu saygı ve kabulü arzuluyoruz.

Bu, komplo teorilerine yol açabilir.

Örneğin, köpeklerin yüzyıllardır konuşma yeteneğine sahip olduğunu ve Masonların bunu gizlediğini ortaya çıkaran çete üyesi olarak saygı ve takdir kazanabilirsiniz.

İnternet sayesinde, benzer düşünen insanları bulmak, onlarla tanışmak ve düşüncelerinizi herkese aktarmak artık çok daha kolay.

Genellikle büyük harfler kullanarak…

Niyet

Psikolog Dr. Rob Brotherton, Suspicious Minds adlı kitabında “niyet önyargısı” kavramını ele alıyor.

Temel olarak, çocukken çevremizdeki her şeyin bir nedeni olduğunu varsayarız.

Babanızın çekiçle parmağına vurduğunu görürseniz, çocukça beynimiz bize onun bunu kasten yaptığını söyler, çünkü o bir yetişkin ve sorumlu kişidir.

Henüz olayların tesadüf veya şans eseri gerçekleştiği kavramını kavrayamamışızdır.

Tabii ki, geliştikçe bazı şeylerin kasıtlı olarak gerçekleşmediğini, sadece olduğu gibi olduğunu öğreniriz.

Ancak beynimize aşırı bilgi yüklemesi nedeniyle dikkatimiz dağılmışsa, birkaç kadeh şarap içmişsek veya beynimiz öyle yapılandırılmışsa, her eylemin arkasında bir niyet olduğuna inanmaya başlayabiliriz.